In een van zijn eerdere blogs vertelde Stephan van der Kamp, eigenaar van True Pilates en gecertificeerd Romana’s Pilates®-trainer, waarom hij zo overtuigd is van de kracht van de klassieke pilatesmethode. Een belangrijk onderdeel daarvan zijn de zes fundamentele principes die Joseph Pilates in zijn werk verankerde. In deze blog neemt Stephan je mee door deze principes en legt hij uit waarom ze jouw pilateservaring naar een hoger niveau tillen.

Waarom principes en geen ’trucjes’?

In mijn jaren als trainer heb ik moderne fitnesstrends zien komen en gaan. Veel van deze trends hebben een paar ’trucjes’ die je snel resultaat beloven. Klassieke pilates is anders – het kent geen trucjes, maar principes. Deze dienen niet alleen als richtlijnen voor de bewegingen, maar vormen samen een complete filosofie over hoe je met je lichaam omgaat. Joseph Pilates noemde zijn methode oorspronkelijk ‘Contrology’ – de kunst van controle. Dat zegt veel over zijn visie. Laat me je meenemen door de zes principes die al bijna een eeuw de kern van klassieke pilates vormen.

Controle: de macht over je lichaam terugwinnen

“De Pilates-methode leert je om controle te hebben over je lichaam en niet aan diens genade overgeleverd te zijn,” zei Joseph Pilates. Dit eerste principe is fundamenteel voor alles wat volgt.

In mijn studio zie ik dagelijks mensen die hun lichaam ‘ondergaan’. Ze ervaren pijn, stijfheid of vermoeidheid als iets dat hen overkomt. Pilates draait dit om. Door bewuste controle over je spieren te krijgen – of die nu werken tegen de zwaartekracht of tegen de weerstand van de veren – bepaal jij wat je lichaam doet, niet andersom.

Een nieuwe klant vertelde me onlangs: “Ik voel ineens dat ik controle heb over spieren waarvan ik niet eens wist dat ik ze had.” Dat is precies wat dit principe beoogt. Controle begint met bewustzijn en groeit met elke les die je volgt.

Centering: beginnen vanuit je kern

Alle beweging in pilates begint vanuit het centrum van je lichaam – wat wij het ‘powerhouse‘ noemen. Dit gebied omvat je buik-, rug- en bekkenbodemspieren. Het is je krachtcentrum en tegelijk je stabiliteitsbasis.

Wanneer ik “trek je buik op” of “voel je powerhouse” zeg, vraag ik je eigenlijk om eerst je centrum te activeren voordat je je armen of benen beweegt. In vele moderne fitnessvarianten worden bewegingen vaak vanuit de ledematen geïnitieerd, zonder die belangrijke verbinding met het centrum.

Door beweging vanuit je powerhouse te laten beginnen en die energie naar je ledematen te laten stromen, creëer je een stabiele basis. Je voorkomt blessures en bouwt diepe kernkracht op die je in het dagelijks leven ondersteunt – of je nu een tas optilt of achter je bureau zit.

Concentratie: waar je aandacht gaat, gaat je energie

“Het is de geest die het lichaam stuurt,” zei Joseph Pilates. Bij klassieke pilates gebruik je vijf aspecten van je geest: intelligentie, intuïtie, verbeelding, wilskracht en geheugen.

In een wereld vol afleiding is dit principe misschien wel het meest uitdagende. Wanneer een nieuwe klant binnenkomt, vraag ik altijd: “Laat je telefoon in je tas.” Niet alleen uit beleefdheid, maar omdat volledige concentratie noodzakelijk is voor wat we gaan doen.

Elke beweging vraagt om je volledige aandacht. Als je gedachten afdwalen naar je boodschappenlijstje of problemen op het werk, mis je de subtiele signalen van je lichaam. Die ene correctie in je houding, die kleine aanpassing in je ademhaling – ze maken allemaal het verschil tussen een gewone work-out en een stap naar een transformatie van je lichaam.

Precisie: de kunst van de exacte beweging

Pilatesoefeningen zijn ontworpen met een helder doel voor ogen. Elke beweging heeft een specifieke uitlijning en plaatsing ten opzichte van andere lichaamsdelen. Het doel is om precieze bewegingen te maken die uiteindelijk een tweede natuur worden en je helpen om je in het dagelijks leven met gratie en efficiëntie te bewegen.

Als ik een nieuwe klant heb die gefrustreerd raakt omdat een beweging ‘niet lukt’, zeg ik vaak: “Het gaat niet om hoe ver je komt, maar hoe je er komt.” Een kleine, precieze beweging is waardevoller dan een grote, slordige.

In hedendaagse fitnessomgevingen ligt de nadruk vaak op kwantiteit – meer herhalingen, meer gewicht, meer zweetdruppels. Klassieke pilates benadrukt kwaliteit. Joseph Pilates geloofde niet in eindeloze herhalingen. Hij wist dat te veel herhalen leidt tot ophoping van melkzuur en verzuring van de spieren, iets wat hij wilde vermijden.

In plaats daarvan focust pilates op een beperkt aantal gerichte herhalingen per oefening. Deze bewuste aanpak geeft je tijd om correcties te verwerken en je techniek te verfijnen. Het gaat niet om het eindeloos herhalen van bewegingen, maar om het verbeteren van elke uitvoering.

Pilates draait om het corrigeren tijdens de beweging. Terwijl andere trainingsvormen vaak meer herhalingen benadrukken – bijvoorbeeld om calorieën te verbranden – richt pilates zich op de kwaliteit en functionaliteit van de beweging. Het resultaat? Een betere houding, meer lichaamsbewustzijn en efficiëntere bewegingen in het dagelijks leven.

Ademhaling: de verbinding tussen lichaam en geest

Pilatesoefeningen worden uitgevoerd op het ritme van de ademhaling. Joseph Pilates zag ademhaling als “de eerste stap naar leven” en een fundamenteel onderdeel van elke beweging.

Als je voor het eerst pilates doet, kan de ademhaling overweldigend lijken. “Adem in terwijl je strekt, adem uit terwijl je buigt” – het lijkt simpel, maar vraagt bewuste aandacht. De pilatesademhaling moedigt je aan om diep in je rug en zijkanten van je ribbenkast te ademen, wat veel verschilt van hoe de meeste mensen gewend zijn te ademen.

Goede ademhaling bevordert niet alleen zuurstoftoevoer naar je spieren, maar helpt ook bij het activeren van je diepe buikspieren en ontspant je schouders en nek. Het is de meest directe manier om stress los te laten en in het moment te komen.

Flow & Ritme: de dans van de beweging

Romana Kryzanowska, protegé en directe leerling van Joseph Pilates, noemde dit principe “minimum of motion” – het “stromen” van de ene oefening naar de ander met zo min mogelijk overbodige bewegingen. Je maakt de transities vloeiend en direct, zonder onnodige stappen of onderbrekingen. Elke beweging heeft een doel en draagt bij aan het geheel.

Deze efficiënte transities hebben een belangrijk doel. Door minimale bewegingen tussen oefeningen te maken, ontstaat ritme en flow en worden losse oefeningen een samenhangend geheel. Het tempo blijft constant, je concentratie wordt niet onderbroken, en je bouwt een natuurlijke flow op waarin afzonderlijke bewegingen samensmelten tot één choreografie.

Als je voor het eerst kijkt naar een ervaren pilatesbeoefenaar, lijken de bewegingen moeiteloos en vloeiend. Achter die schijnbare eenvoud gaan jaren van oefening schuil. Flow creëert efficiëntie, niet alleen in de studio, maar ook in het dagelijks leven.

Romana benadrukte altijd dat alle principes met ritme en dynamiek moeten worden uitgevoerd. Dit transformeert pilates van een reeks oefeningen naar een soort dans – een gesprek tussen jouw lichaam, de apparatuur en de zwaartekracht.

De principes in praktijk brengen

De zes principes vormen samen een holistische benadering van beweging. In het begin lijken ze misschien abstracte concepten, maar na verloop van tijd worden ze een natuurlijk onderdeel van hoe je beweegt.

De beste manier om ze te begrijpen, is door ze te ervaren. Wat op papier logisch lijkt, krijgt pas daadwerkelijk betekenis wanneer je het in je lichaam voelt. De klassieke pilatesprincipes hebben meer dan honderd jaar overleefd omdat ze werken. Het is een diepgaande benadering van beweging die je hele leven kan veranderen. En daar kan geen marketingtrucje tegenop!

Ervaar de principes zelf

Ben je klaar om deze principes in praktijk te brengen? Of misschien ben je al bekend met pilates, maar nieuwsgierig naar de klassieke benadering? Boek een proefles en ontdek hoe deze principes jouw bewegingen kunnen transformeren. Ik beloof je geen snelle oplossing, maar een reis die de moeite waard is.

Stephan van der Kamp